Boekrecensie 88 kerkgebouwen: mooi met twee kanten

Recent verscheen het boek ‘Kerkgebouwen – 88 inspirerende voorbeelden van nieuw gebruik’. Een boek over meestal nieuwe of soms extra bestemmingen voor kerkgebouwen.

In Kerkmagazine schrijven wij bij voorkeur en voornamelijk over kerkgebouwen, die in gebruik zijn als kerk. De meeste lezers van ons blad zien een kerkgebouw het liefst als een volledig herbestemde kerk, in gebruik voor de eredienst.

Inspiratie
Toch willen we dit boek graag bespreken. Niet alleen omdat het een mooi boek is, met respect voor de betekenis van kerkgebouwen. Het is ook een boek dat kan inspireren. De voorbeelden tonen niet alleen wat er mogelijk zou zijn met uw kerkgebouw, maar ook wat u niet wilt.
De realiteit is nu eenmaal dat steeds meer kerken te maken krijgen met het noodgedwongen sluiten van kerkgebouwen en/of die (gedeeltelijk) een andere bestemming te geven. Het 400 pagina’s dikke boek is prachtig vormgegeven, een fi jn boek om op je gemak eens rustig door te bladeren. De vele voorbeelden van herbestemmingen worden stuk voor stuk behandeld, gegroepeerd volgens hun nieuwe bestemming. De teksten zijn informatief en prettig leesbaar. De vele mooie foto’s completeren de goed verzorgde teksten.
Achterin het boek is een hoofdstuk ‘Data’ opgenomen waar alle kerken naast elkaar zijn gezet met de belangrijkste informatie over historie, oude en nieuwe eigenaren en hun nieuwe functie. Alleen dat is al voldoende reden het boek te kopen.

Waardig
Bij de meeste herbestemmingen zie je dat er is gekeken naar gebruik dat passend is bij de religieuze achtergrond van het gebouw. In het boek komen ook voorbeelden voorbij die de meeste kerkelijk betrokken mensen de wenkbrauwen doen fronsen. Een herbestemming als zorgcentrum of boekhandel zullen de meesten van onze lezers liever zien dan een fi tnessruimte of schaatsbaan.

Doesburg
Een mooi voorbeeld is de Martinikerk in Doesburg. Het onderhoud van de kerk is al in 1988 uitbesteed aan een stichting. In 2009 werd wegens een tekort aan geld en vrijwilligers een adviescommissie ingesteld. Dat leidde tot een verbouwing en herinrichting van de monumentale kerk. In beide zijbeuken zijn zelfstandige paviljoens geplaatst. Op de begane grond bieden die ruimte aan het kerkcafé en de boekwinkel. Op de eerste verdieping is een verhuurbare glazen unit die uitzicht biedt over het gehele kerkinterieur.
De kerk wordt nog steeds gebruikt door de Protestantse Gemeente Angerlo-Doesburg en daarnaast ook breder geëxploiteerd. Er vinden concerten, tentoonstellingen en andere activiteiten plaats waarmee een gezond fi nancieel fundament ligt voor een toekomstbestendige kerk.

Kansen
Het boek geeft ook ideeën en concrete mogelijkheden voor een nevenbestemming van een kerkgebouw naast het gebruik door de kerkelijke gemeente zelf. Het gebouw blijft van de kerk, maar wordt gedeeld met anderen zoals ook eeuwen geleden kerken al multifunctioneel gebruikt werden.
Toegegeven: het boek bevat voorbeelden die als extra bestemming naast de kerkelijke functie niet geschikt zijn. Verder zal het per kerkelijke gemeenschap verschillen wat men nog wenselijk en passend vindt. De vele voorbeelden geven voldoende stof voor een creatieve brainstormsessie.

Kerkgebouwen – 88 inspirerende voorbeelden van nieuw gebruik
Auteurs: o.a. Albert Reinstra & Frank Strolenberg,
Wageningen: Uitgeverij Blauwdruk, 2021
400 blz. € 39,50. ISBN 9789492474384